Kartografia geologiczna – zakres ćwiczeń projektowych

  1. Podstawy topografii
    • rodzaje map topograficznych
    • skala mapy
    • poziomica (izohipsa), stopień warstwicowy
    • opis poziomic – wzgórze, dolina
    • znaki graficzne: drogi, zabudowania, koty wysokościowe
    • linie szkieletowe
    • pojęcie i konstrukcja profilu morfologicznego (przypomnienie)
  2. Parametry położenia powierzchni geologicznej, sposób pomiaru i przedstawienia wyników
    • typy struktur geologicznych
    • podział elementów strukturalnych w oparciu o ich przestrzenną orientację
    • horyzontalny układ odniesienia
    • pojęcie azymutu prostej poziomej i kierunku
    • orientacja przestrzenna płaszczyzny i elementy jej zalegania
    • sposoby określania orientacji przestrzennej płaszczyzny (zapis dwu- i trójczłonowy)
    • przedstawianie na mapie orientacji elementów linijnych i powierzchniowych przy pomocy symboli graficznych położenie normalne i odwrócone dla elementów powierzchniowych
    • geometryczny związek biegu, kierunku zapadania i normalnej do powierzchni
    • podkreślić, że dla zorientowania przestrzennego danego zjawiska geologicznego, konieczna jest znajomość współrzędnych geograficznych, współrzędnych wysokościowych w odniesieniu do poziomu morza oraz azymutu geograficznego lub magnetycznego
  3. Podstawy intersekcji geologicznej
    • pojęcie poziomicy strukturalnej – definicja
    • pojęcie linii intersekcyjnej
    • przebieg w terenie poziomym linii intersekcyjnych powierzchni geologicznych: poziomej, pionowej i nachylonej (rysunki na blokdiagramach i na fragmentach map, każdorazowo z zaznaczeniem symbolu biegu i upadu powierzchni)
    • związek linii szkieletowych z przebiegiem linii intersekcyjnej
    • podkreślenie związku między biegiem i upadem powierzchni geologicznej, morfologią terenu a przebiegiem linii intersekcyjnej
    • intersekcja w terenie urzeźbionym warstwy poziomej i obliczanie jej miąższości
    • intersekcja w terenie urzeźbionym warstwy pionowej i obliczanie jej miąższości
    • przypomnienie rzutów cechowanych i wykreślenie w terenie urzeźbionym linii intersekcyjnych powierzchni geologicznych: poziomej, pionowej i nachylonych o tym samym azymucie biegu a różnych kątach upadu i różnych kierunkach zapadania
    • przypomnienie pojęcia monokliny
    • wyznaczanie rozciągłości powierzchni geologicznej nachylonej oraz jej rzeczywistego i pozornego kąta upadu metodami: dwóch biegów, biegu i jednego punktu przecięcia oraz trzech punktów. Zaznaczyć znaczenie trzeciej metody dla danych z wierceń
    • wyznaczenie i obliczenie miąższości warstwy nachylonej w terenie urzeźbionym
    • konstrukcja przekroju geologicznego na przykładzie monokliny
    • dla przekroju przewyższonego podać skalę nachyleń i zwrócić uwagę na wpływ jaki ma przewyższenie przekroju na kąt nachylenia stoku i kąt upadu powierzchni nachylonych. Omówić zniekształcenia przekroju przez warstwy poziome i pionowe przy jego przewyższeniu. Wypunktować wszystkie cechy pozytywne i negatywne przekroju przewyższonego
  4. Struktury ciągłe, ich obraz intersekcyjny i obrazy na mapie strukturalnej
    • przypomnienie typów struktur tektonicznych
    • struktury monoklinalne (blokdiagram) – mapa intersekcyjna i mapa strukturalna
    • fałd elementarny, jego elementy i parametry geometryczne
    • intersekcja fałdu elementarnego w terenie poziomym (blokdiagram i mapa)
    • mapa strukturalna fałdu elementarnego
    • podstawowe klasyfikacje fałdów (wg Jaroszewskiego)
    • obrazy intersekcyjne i mapy strukturalne wybranych typów fałdów
    • wyjaśnienie pojęć wergencji, undulacji, brachyform, centrykliny, perykliny – mapy strukturalne i obrazy intersekcyjne w terenie poziomym
    • fleksury jako formy przejściowe do struktur nieciągłych
  5. Struktury nieciągłe, ich obraz intersekcyjny i obrazy na mapie strukturalnej
    • pojęcie nieciągłości warstw; krótkie omówienie układu działających sił i naprężeń
    • uskok normalny; omówienie pojęć podstawowych
    • podstawowe klasyfikacje uskoków z podkreśleniem kryteriów klasyfikacji (wg Jaroszewskiego)
    • powierzchnia uskoku jako powierzchnia geologiczna; przebieg linii intersekcyjnej powierzchni uskoku normalnego, progowego i odwróconego w terenie poziomym i urzeźbionym
    • wybrane struktury ciągłe zdeformowane przez uskoki normalne, progowe i odwrócone w obrazie intersekcyjnym i na mapach strukturalnych
    • formy zbiorowego występowania uskoków: zrąb, rów, zespół uskoków schodowych – obrazy intersekcyjne i obrazy na mapach strukturalnych
    • określanie wieku uskoku w oparciu o przebieg linii intersekcyjnych struktur przecinanych i utworów przykrywających powierzchnię uskoku, zwrócić uwagę na wygasanie uskoków w górę i w dół
  6. Niezgodności, nasunięcia i ich obrazy intersekcyjne
    • krótkie przypomnienie typów niezgodności ilustrowane obrazami w przekroju
    • pojęcie piętra strukturalnego z podkreśleniem jego związku z występowaniem niezgodności kątowej, niezgodności erozyjnej i luki stratygraficznej
    • przypomnienie pojęcia jednostki strukturalnej
    • przypomnieniem pojęcia nasunięcia z uwypukleniem braku związku tego pojęcia z pojęciem piętra strukturalnego
    • okna i czapy tektoniczne na mapie i przekroju
    • olistolity na mapach geologicznych
  7. Struktury skał magmowych i ich obrazy intersekcyjne
    • intruzje zgodne: sill, lakkolit, lopolit, fakolit (blokdiagram i obrazy intersekcyjne w terenie poziomym)
    • intruzje niezgodne: dajka, żyła kominowa, pień, batolit, apofizy
    • przekroje i obrazy intersekcyjne w terenie poziomym
    • systemy intruzji
  8. Mapy geologiczne; rodzaje map; objaśnienia do arkuszy
    • objaśnienia i profil litostratygraficzny
    • zasady kreślenia szrafury na przekroju
    • wykonanie przekroju max. A4
    • krótki opis rozwoju budowy geologicznej
  9. Interpretacja wierceń
    • wieloznaczność interpretacji
    • zasady wyznaczania na przekroju podstawowych dla interpretacji powierzchni geologicznych
    • przykład z komentarzem zawierającym omówienie podstawowych procesów geologicznych i tektonicznych w porządku stratygraficznym; podkreślić ilość i budowę kolejnych pięter strukturalnych